Internationaal interesse bij innovatie waterproject
Delegaties uit onder meer China en Afrika zijn al komen kijken. Van Hattum en Blankevoort komt met een innovatieve oplossing om de voeten droog te houden aan de oostrand van de Veluwe, tussen Veessen en Wapenveld: een ruim 800 meter lang bouwwerk waarbij 60 stalen vizierkleppen het water de hoogwatergeul inlaten. Na uitvoerig testen zijn in week 46 de laatste inlaatkleppen geplaatst en kan deze winter het ‘hoogwaterveilig signaal’ gegeven worden.
Het is één van de laatste projecten binnen het programma Ruimte voor de Rivier van Rijkswaterstaat. Combinatie IJsselweide, bestaande uit Van Hattum en Blankevoort (VolkerWessels) en Boskalis, bouwt tussen Veessen en Wapenveld een hoogwatergeul. Dertien bruggen, negen stuwen, drie gemalen, uitwateringssluis en vier doorlaten; aan kunstwerken bepaald geen gebrek.. Maar dé blikvanger is ongetwijfeld de ruim 800 meter lange brug en inlaat.
Wanneer het water in de IJssel op 5,65 meter boven NAP staat, zorgt deze geul voor een daling van ongeveer 71 centimeter bij Veessen. ‘Bovenstrooms’ werkt dit door tot een daling van 20 centimeter bij Deventer en zelfs nog tot een daling van 5 centimeter bij Zutphen. Op het moment dat de hoogwatergeul in gebruik moet worden gesteld, worden de 60 vizierkleppen hydraulisch omhoog getrokken. Over de hele lengte van de inlaat is tevens een brug aangelegd die bij extreem hoogwater de verbinding tussen Veessen en Wapenveld in tact moet houden.
Gaan voor zekerheid
In het aanbiedingsontwerp werd aanvankelijk uitgegaan van betonnen kleppen die met staalkabels opgetrokken moesten worden. Maar de technici van Van Hattum en Blankevoort hebben tijdens het ontwerpproces geconstateerd dat deze oplossing technisch te complex zou worden. Bovendien zou het ontwerp gevoelig kunnen zijn voor storingen. Iets wat je op het moment van extreem hoogwater natuurlijk niet kunt hebben. Daarom zijn ze met de opdrachtgever gekomen tot een herdefinitie van het ontwerp: een constructie met stalen vizierkleppen, die op een innovatieve wijze worden opgetrokken. Een veel robuuster en betrouwbaarder systeem. Om er zeker van te zijn dat deze constructie werkt én voldoet aan de doorstromingseisen en krachtberekeningen van het ontwerp, is vooraf (in samenwerking met Deltares) een model op ware grootte beproefd.
Demontabel
De stalen vizierkleppen rusten onder normale omstandigheden op een betonnen drempel die tussen de pijlers zijn aangebracht. Op elke pijler komt een ophangjuk voor de cilinders (in de volksmond ‘Melkmeisje’). Zowel de jukken als de cilinders zijn demontabel en in een depot opgeslagen. Tijdens de jaarlijkse oefening of zodra het kritische hoogwaterpeil dreigt, worden zij naar de inlaat getransporteerd en kan het opbouwen beginnen. De cilinders worden vervolgens met slangen aan een mobiele powerpack gekoppeld en hydraulisch in werking gesteld. Wanneer het kritieke waterpeil is bereikt, worden de kleppen met cilinders omhooggetrokken om het water door te laten. Eerst worden de 13 vizierkleppen geopend waaronder een woelbak is aangelegd. Na ongeveer twee uur is de hoogwatergeul gevuld en kunnen de overige 47 kleppen worden geopend. Het is een operatie die kan worden uitgevoerd door een ploeg van ongeveer vier personen en in maximaal 18 uur.
